Тукай муниципаль районы Башкарма комитетыныӊ 2019 елныӊ ___ _____________ _____ карарына кушымта

Тукай районы бюджеты средстволарын төп бүлүчеләр, бюджет керемнәренеӊ баш администраторлары, Тукай районы бюджеты кытлыгын финанслау чыганакларыныӊ баш администраторлары тарафыннан эчке финанс контролен һәм эчке финанс аудитын гамәлгә ашыру кагыйдәләре

I. Гомуми нигезләмәләр

1. Әлеге кагыйдәләр Тукай районы бюджеты средстволарын төп бүлүчеләр (алга таба – төп бүлүче), бюджет керемнәренеӊ баш администраторлары, Тукай районы бюджеты кытлыгын финанслау чыганакларыныӊ төп администраторлары тарафыннан эчке финанс контролен һәм эчке финанс аудитын гамәлгә ашыру тәртибен билгели.

II. Эчке финанс контролен гамәлгә ашыру

2.1. Эчке финанс контроле Тукай муниципаль районы бюджетын (алга таба – район бюджеты) төзү һәм үтәү, бюджет хисабын алып бару һәм бюджет хисабын төзү эчке процедураларын (алга таба – эчке бюджет процедуралары) оештыручы һәм башкаручы Тукай муниципаль районы бюджеты средстволарыныӊ баш администраторлары (алга таба – баш администраторлар) җитәкчеләре, башка вазыйфаи затлары тарафыннан өзлексез гамәлгә ашырыла. Эчке финанс контроле түбәндәгеләргә юнәлтелгән:

а) баш администраторныӊ район бюджетын төзү һәм үтәүне, бюджет хисабын төзүне һәм бюджет исәбен алып баруны җайга салучы хокукый актларын үтәү, хисап сәясәтен алып бару тәртибен дә кертеп (алга таба – эчке стандартлар);

б) бюджет чараларын куллануның нәтиҗәлелеген арттыру буенча чаралар әзерләү һәм оештыру.

2.2. Эчке финанс контроле район бюджеты акчаларын алучы һәм баш администраторның бюджет вәкаләтләрен үтәүче структур бүлекчәләрендә гамәлгә ашырыла.

2.3. Баш администратор бүлекчәләренең вазыйфаи затлары эчке финанс контролен аларның вазыйфаи регламентлары нигезендә түбәндәге эчке бюджет процедураларына карата гамәлгә ашыралар:

а) район бюджеты проектын төзү һәм карау өчен кирәк булган башкарма комитетның финанс идарәсенә документлар, шул исәптән чыгым йөкләмәләре реестрлары һәм бюджет ассигнованиеләренең нигезләләрен төзү һәм тапшыру;

б) баш администраторга район бюджеты проектын төзү һәм карау өчен кирәкле документларны төзү һәм тапшыру;

в) финанс идарәсенә район бюджеты керемнәре, район бюджеты чыгымнары һәм район бюджеты кытлыгын финанслау чыганаклары буенча касса планын төзү һәм алып бару өчен кирәк булган документлар төзү һәм тапшыру;

г) төп бүлүченең бюджет язмасын төзү, раслау һәм алып бару;

д) район бюджетының җыелма бюджет язмасын формалаштыру һәм алып бару, шулай ук бюджет ассигнованиеләрен һәм бюджет йөкләмәләренең лимитларын төп бүлүчеләргә җиткерү (бүлү) өчен кирәкле документлар төзү һәм финанс идарәсенә җибәрү;

е) бюджет сметаларын һәм бюджет сметалары җыелмасын төзү, раслау һәм алып бару;

ж) ведомство буйсынуындагы муниципаль учреждениеләргә карата муниципаль биремнәрне формалаштыру һәм раслау;

з) бюджет сметасының үтәлеше;

и) бюджет йөкләмәләрен кабул итү һәм үтәү;

к) район бюджетына түләүләрнең, пеняларның һәм штрафларның дөрес исәпләнүен, тулысынча һәм вакытында башкарылуын (бюджет кытлыгын финанслау чыганаклары керүне) исәпләү, исәпкә алу һәм контрольдә тотуны тормышка ашыру (салымнар һәм җыемнар турында Россия Федерациясе законнары, Россия Федерациясендә таможня җайга салуы турындагы законнар нигезендә гамәлгә ашырыла торган операцияләрдән тыш);

л) артык түләнгән (алынган) түләүләрне район бюджетына кире кайтару турында карар кабул итү, шулай ук мондый кире кайтаруны вакытында башкармаган өчен процентларны һәм артык алынган суммаларга исәпләнгән процентларны үз вакытында түләмәгән өчен процентларны кире кайтару турында карар кабул итү (салымнар һәм җыемнар турында Россия Федерациясе законнары, Россия Федерациясендә таможня җайга салуы турындагы законнар нигезендә гамәлгә ашырыла торган операцияләрдән тыш);

м) район бюджетына түләүләр саны (тәгаенләү) турында карарлар кабул итү (салымнар һәм җыемнар турында Россия Федерациясе законнары, Россия Федерациясендә таможня җайга салуы турындагы законнар нигезендә гамәлгә ашырыла торган операцияләрдән тыш);

н) бюджет исәбен алып бару, шул исәптән беренчел исәп документларын исәпкә алу (җыелма исәп документларын төзү) процедурасы, беренчел исәп документларында һәм бюджет исәбе регисрында күрсәтелгән мәгълүматны чагылдыру, мөлкәтне һәм йөкләмәләрне бәяләүне уздыру, шулай ук инвентаризацияләү;

о) бюджет хисабын һәм җыелма бюджет хисабын төзү һәм тапшыру;

п) суд актларын, шулай ук казна учреждениеләренең акчалата йөкләмәләре буенча район бюджеты средстволарына суд актларын үтәү.

2.4. Эчке финанс контролен гамәлгә ашырганда түбәндәге контроль эшләр башкарыла:

а) Россия Федерациясе норматив хокукый актлары, Татарстан Республикасы норматив хокукый актлары, Тукай муниципаль районы муниципаль берәмлегенең бюджет хокук мөнәсәбәтләрен һәм эчке стандартлар таләпләренә туры килү-килмәүгә карата документларны рәсмиләштерүне тикшерү;

б) операцияләрне (эчке бюджет процедураларын үтәү өчен кирәкле документларны формалаштыру буенча гамәлләр) авторизацияләү;

в) мәгълүматлар чагыштыру;

г) эчке бюджет процедураларын үтәү нәтиҗәләре турында мәгълүмат җыю һәм анализлау.

2.5. Эчке финанс контролен үткәрү формалары булып әлеге кагыйдәләрнең 2.4 пунктында күрсәтелгән контроль гамәлләр (алга таба – контроль гамәлләр) тора, алар буйсыну дәрәҗәсе (ведомство буйсынуында) буенча үз-үзләрен тикшерү һәм (яки) контроль барышында кулланыла (алга таба – контроль алымнар).

2.6. Контроль гамәлләр визуаль, автомат һәм катнаш төрләргә бүленә. Визуаль контроль гамәлләр автоматлаштыруның гамәли программасын кулланмыйча башкарыла. Автоматик контроль гамәлләр – автоматлаштыруның гамәли программа чараларын кулланып, вазыйфаи затлар катнашыннан башка, катнаш контроль гамәлләр вазыйфаи затлар катнашында автоматлаштыруның гамәли программа чараларын кулланып башкарыла.

2.7. Контроль гамәлләр үткәрү ысулларына керә:

а) һәр үткәрелгән операциягә карата контроль гамәлләр башкарыла торган тоташ ысул (эчке бюджет процедурасын үтәү өчен кирәкле документны формалаштыру буенча гамәлләр);

б) аерым үткәрелгән операциягә карата контроль гамәлләр (эчке бюджет процедурасын үтәү өчен кирәкле документны формалаштыру буенча гамәлләр) башкарыла торган сайлау ысулы.

2.8. Эчке финанс контроле башлангыч һәм соӊгыга бүленә.

Башлангыч контроль район бюджеты үтәлеше барышында бюджет бозуларын кисәтү һәм булдырмау максатыннан үткәрелә.

Соӊгы килүче контроль район бюджеты үтәлеше нәтиҗәләре буенча, аның үтәлешенең законлылыгын, исәп-хисапның дөреслеген билгеләү максатында тормышка ашырыла.

2.9. Контроль гамәлләрне планлаштырганда, район бюджеты акчаларын бүлеп биргәндә һәм кулланганда караклык, коррупция күренешләренең мөмкин булган хәвеф-хәтәрләренә бәя бирелергә тиеш.

2.10. Контроль гамәлләр башкару документлаштырылырга тиеш. Контроль гамәлләрне үтәү буенча беренчел (эш) документларда контроль гамәлләр башкарылган эчке бюджет процедуралары, контроль гамәлләр уздыру ысуллары, аларның башкаручылары турында белешмәләр булырга тиеш.

2.11. Эчке финанс контролен тормышка ашыру кысаларында баш администратор бюджет хәвеф-хәтәрләрен (район бюджетын формалаштырганда һәм үтәгәндә мөмкин булган җитешсезлекләрне) чагылдыру өчен куркынычлар белән идарә итү журналы алып бара, хәвеф-хәтәр белән идарә итү буенча чаралар үткәрә ала. Әлеге журналны алып бару хәвеф-хәтәр белән идарә итү буенча гамәлгә ашырыла торган чараларның нәтиҗәлелеген системалы тикшерүне, кирәк булганда аңа үзгәрешләр кертүне күз алдында тота.

2.12. Эчке финанс контролен оештыру өчен вазыйфаларны бүлү нигезендә баш администраторның структур бүлекчәләренә кураторлык итүче баш администратор җитәкчесе яисә җитәкче урынбасары җаваплы.

2.13. Баш бүлүче, керемнәрнең баш администраторы, бюджет кытлыгын финанслау чыганакларының баш администраторы, эчке финанс тикшерүен гамәлгә ашыруны анализлау максатында, финанс идарәсенә соратып алына торган мәгълүматны һәм документларны тапшырырга тиеш.

2.14. Баш администратор бүлекчәләрендә эчке финанс контроле баш администратор тарафыннан билгеләнгән вакытлылык, методлар һәм контроль алымнарның үтәлеше белән гамәлгә ашырыла.

2.15. Үзконтроль баш администраторның һәр бүлекчәсенең вазыйфаи заты тарафыннан бюджет-хокук мөнәсәбәтләрен, эчке стандартларны һәм вазыйфаи регламентларны җайга салучы Россия Федерациясенең норматив хокукый актларына туры килү-килмәүгә тикшерү үткәрү, шулай ук операция кылуга тискәре йогынты ясаучы сәбәпләрне һәм хәлләрне (факторларны) бәяләү юлы белән тоташ ысул белән башкарыла.

баш администраторның һәр бүлегенең вазыйфаи заты тарафыннан, бюджет-хокук мөнәсәбәтләрен, эчке стандартларны һәм вазыйфаи регламентларны җайга салучы, һәр башкарылучы операцияне тикшерү юлы белән, шулай ук операцияне башкаруга тискәре йогынты ясаучы сәбәпләрне һәм шартларны (факторларны) бәяләү юлы белән баш администраторның һәр бүлегенең вазыйфаи заты тарафыннан гамәлгә ашырыла.

2.16. Буйсыну дәрәҗәсе буенча контроль баш администраторның җитәкчесе (җитәкчесе урынбасары) һәм (яки) бүлек җитәкчесе тарафыннан, операцияләрне (эчке бюджет процедураларын үтәү өчен кирәкле документларны формалаштыру буенча гамәлләрне) авторизацияләү юлы белән, тоташ ысул белән гамәлгә ашырыла.

2.17. Ведомствога буйсыну дәрәҗәсе буенча контроль тоташ яисә сайлап алу ысулы белән, район бюджеты акчаларын алучылар һәм алардан файдаланучылар, бюджет керемнәре администраторлары һәм бюджет кытлыгын финанслау чыганаклары администраторлары тарафыннан башкарылган процедураларга һәм операцияләргә карата, тапшырылган документларның бюджет-хокук мөнәсәбәтләрен җайга салучы Россия Федерациясе норматив хокукый актлары таләпләренә һәм эчке стандартларга туры килү-килмәвен билгеләүгә юнәлдерелгән тикшерүләр уздыру юлы белән, документлар төзүнең һәм тапшыруның үз вакытында булуы турында мәгълүмат җыю һәм анализлау юлы белән гамәлгә ашырыла.

2.18. Эчке бюджет процедураларын үтәгәндә ачыкланган җитешсезлекләр һәм (яки) хокук бозулар буенча баш администратор тарафыннан аларның сәбәпләрен һәм (яки) җитешсезлекләрнең килеп чыгу куркынычы шартларын анализлау үткәрелә, аларны бетерү буенча чаралар эшләнә һәм гамәлгә ашырыла.

2.19. Эчке финанс тикшерүе нәтиҗәләре турында мәгълүмат эчке бюджет процедураларын үтәү нәтиҗәләре өчен җаваплы бүлекчә тарафыннан баш администраторның җитәкчесенә (җитәкче урынбасарына) җибәрелә.

2.20. Эчке финанс тикшерүе нәтиҗәләрен карау йомгаклары буенча карарлар кабул иткәндә дәүләт (муниципаль) финанс тикшерүе органнарының актларында, бәяләмәләрендә, тапшыруларында һәм күрсәтмәләрендә күрсәтелгән мәгълүмат исәпкә алына.

2.21. Эчке финанс тикшерүе нәтиҗәләре турында хисап төзү тәртибен район бюджеты акчаларын төп бүлүче, бюджет керемнәренең баш администраторы һәм дефицитны финанслау чыганакларының баш администраторы билгели.

III. Эчке финанс аудитын гамәлгә ашыру

3.1. Эчке финанс аудиты эчке финанс аудитын гамәлгә ашыру вәкаләтләре бирелгән структур бүлекчәләр һәм (яисә) вәкаләтле вазыйфаи затлар, баш администратор хезмәткәрләре (алга таба – эчке финанс аудиты субъекты) тарафыннан функциональ бәйсезлек нигезендә гамәлгә ашырыла.

Эчке финанс аудиты субъекты турыдан-туры һәм бары тик баш администратор җитәкчесенә генә буйсына.

Эчке финанс аудиты субъекты эшчәнлеге законлылык, объективлык, нәтиҗәлелек, бәйсезлек һәм һөнәри компетентлык, шулай ук системалык, җаваплылык һәм стандартлаштыру принципларына нигезләнә.

3.2. Эчке финанс аудиты максаты булып тора:

а) эчке финанс тикшерүенең ышанычлылыгын бәяләү һәм аның нәтиҗәлелеген арттыру буенча тәкъдимнәр әзерләү; 

б) бюджет хисабы дөреслеген һәм Россия Федерациясе Финанс министрлыгы тарафыннан билгеләнгән бюджет исәбе методологиясе һәм стандартларына туры килүне раслау;

в) җирле бюджет чараларын куллануның нәтиҗәлелеген һәм экономиялелеген арттыру турында тәкъдимнәр әзерләү.

3.3. Эчке финанс аудиты предметы булып баш администраторның структур бүлекчәләре, район бюджеты акчаларын файдаланучылар һәм алар белән идарә итүчеләр , бюджет керемнәре администраторлары, бюджет кытлыгын финанслау чыганаклары администраторлары (алга таба – аудит объектлары) тарафыннан кылынган финанс һәм хуҗалык операцияләре җыелмасы тора, шулай ук эчке финанс контролен оештыру һәм гамәлгә ашыру.

3.4. Эчке финанс аудиты объектлары Россия Федерациясе Бюджет кодексы нигезендә билгеләнә.

3.5. Эчке финанс аудиты планлы һәм планнан тыш тикшерүләр (ревизияләр) үткәрү юлы белән гамәлгә ашырыла.

Тикшерү дигәндә аерым финанс һәм хуҗалык операцияләренең законлылыгын, бюджет (бухгалтерия) хисабының һәм контроль объектының билгеле бер чор өчен эшчәнлегенә карата бюджет (бухгалтерия) хисабының дөреслеген документаль һәм фактта өйрәнү буенча контроль гамәлләр кылу күздә тотыла.

Ревизия дигәндә тикшерү объектының эшчәнлеген комплекслы тикшерү күздә тотыла, ул кылынган финанс һәм хуҗалык операцияләренең бөтен җыелмасының законлылыгын документаль һәм фактта өйрәнү, аларның бюджет (бухгалтерлык) хисабында чагылуының дөреслеге буенча тикшерү үткәрүдә чагыла.

3.6. Планлы тикшерүләр (ревизияләр) бюджет акчаларының баш администраторы җитәкчесе тарафыннан расланган эчке финанс аудитының еллык планы (алга таба – план) нигезендә гамәлгә ашырыла.

Планнан тыш тикшерүләр (ревизияләр) район бюджеты акчаларының баш администраторы билгеләгән тәртиптә үткәрелә.

3.7. Район бюджеты акчаларының баш администраторы билгеләгән тәртиптә эчке финанс аудиты субъекты бюджет акчаларын кулланганда коррупциягә каршы тору чараларын гамәлгә ашыруда катнаша.

3.8. Эчке финанс аудиты субъекты район бюджеты акчаларының баш администраторы тарафыннан билгеләнгән тәртиптә контроль объекты эшчәнлегенең билгеле бер өлкәсе торышын анализлаудан һәм бәяләүдән торучы тикшерүләр үткәрергә хокуклы. Тикшерү нәтиҗәләре бәяләмә белән рәсмиләштерелә.

3.9. Тикшерүләр түбәндәгеләргә бүленә:

а) эчке финанс аудиты субъектының урнашу урыны буенча аның запросы буенча тәкъдим ителгән мәгълүмат һәм материаллар нигезендә үткәрелә торган камераль тикшерүләр;

б) аудит объектларының урнашу урыны буенча үткәрелә торган күчмә тикшерүләр (ревизияләр);

в) эчке финанс аудиты субъекты урнашкан урын буенча да, аудит объектларының урнашу урыны буенча да үткәрелә торган катнаш тикшерүләр.

3.10. Тикшерүләр (ревизияләр) уздырганда эчке финанс аудиты субъектының вазыйфаи затлары хокуклы:

- дәлилләнгән соратып алу нигезендә тикшерүләр (ревизияләр) үткәрү өчен кирәкле документлар, материаллар һәм мәгълүмат, шул исәптән оештыру һәм эчке финанс контролен үткәрү нәтиҗәләре турында мәгълүмат соратып алырга;

- аудит объектлары биләгән, аларга карата тикшерү (ревизия) гамәлгә ашырыла торган биналарга һәм территорияләргә бару;

- бәйсез экспертларны җәлеп итү.

Әлеге запросны җибәрү һәм үтәү срогы район бюджеты акчаларын төп бүлүче, район бюджеты керемнәренең баш администраторы һәм район бюджеты кытлыгын финанслау чыганакларының баш администраторы тарафыннан билгеләнә.

3.11. Эчке финанс аудиты субъекты бурычлы:

а) билгеләнгән эшчәнлек өлкәсендә норматив хокукый актларның таләпләрен үтәргә;

б) тикшерүләрне (ревизияләрне) тикшерү программасы (ревизия) нигезендә үткәрергә;

в) аудит объекты җитәкчесен яисә вәкаләтле вазыйфаи затын тикшерү (ревизия) программасы белән, шулай ук тикшерү (ревизия) нәтиҗәләре белән таныштырырга.

3.12. Эчке финанс аудитын оештыру өчен район бюджеты акчаларының баш администраторы җитәкчесе җаваплы.

3.13. Район бюджеты акчаларын төп бүлүче, район бюджеты керемнәре баш администраторы һәм бюджет кытлыгын финанслау чыганакларының баш администраторы финанс идарәсенә, эчке финанс аудитын тормышка ашыруга анализ ясау максатыннан, соратып алына торган мәгълүмат һәм документлар тапшырырга тиеш.

3.14. Тикшерү (ревизия) планын төзү, раслау һәм алып бару район бюджеты акчаларының баш администраторы билгеләгән тәртиптә гамәлгә ашырыла.

План чираттагы финанс елында үткәрү күздә тотылган тикшерүләр (ревизияләр) исемлегеннән тора.

Планда һәр тикшерү (ревизия) буенча аудит объектлары, тикшерү (ревизия) үткәрү вакыты һәм җаваплы башкаручылар күрсәтелә.

План чираттагы финанс елы башына кадәр төзелә һәм раслана.

3.15. Тикшерүләрне (ревизияләрне) планлаштырганда исәпкә алына:

а) бу операцияләрне хокуксыз башкарган очракта, район средстволары баш администраторының  еллык һәм (яки) квартал бюджет хисапларына сизелерлек йогынты ясарга мөмкин булган операцияләрнең (эчке бюджет процедурасын башкару өчен кирәкле документны формалаштыру буенча гамәлләр), аудит объектларының бер типлы операцияләре төркемнәренең әһәмияте;

б) эчке финанс тикшерүенең нәтиҗәлелеген (ышанычлылыгын) билгеләү өчен, тикшерелә торган операцияләрне (эчке бюджет процедурасын үтәү өчен кирәкле документны формалаштыру буенча гамәлләр) сайлап алу күләменә тәэсир итә торган факторлар, аларга шул исәптән визуаль тикшерү гамәлләрен башкару ешлыгы, эчке финанс тикшерүе процедураларының асылы һәм эчке финанс тикшерүе процедураларының автоматлаштыру дәрәҗәсе керә;

в) эчке финанс тикшерүе процедураларын уздырганнан соң мөһим бюджет хәвеф-хәтәрләре булу;

г) эчке финанс аудиты бүлекчәсенең ресурслар (хезмәт, матди һәм финанс ресурслары) белән тәэмин ителеше дәрәҗәсе;

д) тикшерүләрне (ревизияләрне) билгеләнгән срокларда үткәрү мөмкинлеге;

е) планнан тыш тикшерүләр (ревизияләр) башкару өчен вакыт резервы булу.

3.16. Тикшерү (ревизия) район бюджеты акчаларының баш администраторы җитәкчесе карары белән билгеләнә.

3.17. Тикшерү (ревизия) эчке финанс аудиты субъекты җитәкчесе тарафыннан расланган тикшерү (ревизия) программасы нигезендә үткәрелә.

3.18. Тикшерү (ревизия) программасын төзегәндә тикшерү (ревизия) үткәрүче хезмәткәрләрдән торган төркем төзелә һәм төркем әгъзалары арасында вазыйфалар бүленә. Тикшерү (ревизия) программасы үз эченә алырга тиеш:

а) тикшерү (ревизия) темасы;

б) тикшерү (ревизия) объектларының исеме;

в) тикшерү (ревизия) барышында өйрәнелергә тиешле мәсьәләләр исемлеге, шулай ук аны үткәрү сроклары.

3.19. Тикшерү (ревизия) уздыру өчен хезмәткәрләр составы аудит субъекты һәм объекты мәнфәгатьләренең ихтимал конфликтын исәпкә алып төзелергә тиеш.

3.20. Тикшерүләр (ревизияләр) барышында түбәндәгеләргә тикшерү үткәрелә:

а) эчке финанс контролен гамәлгә ашыру;

б) эчке бюджет процедураларын үтәү һәм район бюджеты акчаларын куллануның нәтиҗәлелеге;

в) аудит объекты тарафыннан кабул ителгән хисап сәясәтен алып бару, шул исәптән аның бюджет исәбе өлкәсендәге үзгәрешләргә туры килү-килмәве предметына да;

г) эчке бюджет процедураларын гамәлгә ашырганда, аудит объекты тарафыннан автоматлаштырылган мәгълүмат системаларын куллану;

д) бюджет исәбен алып бару өчен җаваплы затның һөнәри фикереннән чыгып карар кабул ителә торган мәсьәләләр, шул исәптән алар буенча карар кабул ителә торган мәсьәләләр;

е) кулланучыларның мәгълүматлар базаларына керү хокукларын бирү, бюджет вәкаләтләрен гамәлгә ашыруны тәэмин итә торган автоматлаштырылган мәгълүмат системаларына мәгълүмат кертү һәм чыгару хокукларын бирү;

ж) финанс һәм беренчел исәп документларын формалаштыру, шулай ук бюджет исәбенә алу регистрларындагы язмаларга керү хокукларын бирү;

з) бюджет хисабы.

3.21. Тикшерү (ревизия) түбәндәге юллар белән үткәрелә:

а) эчке бюджет процедурасының һәм (яки) матди активларның операцияләрен гамәлгә ашыруга бәйле язмаларны һәм документларны өйрәнүдән гыйбарәт булган инспекция тикшерүләре;

б) эчке бюджет процедурасы операцияләрен башкару барышында аудит объекты вазыйфаи затларының һәм хезмәткәрләренең гамәлләрен системалы рәвештә өйрәнүдән гыйбарәт булган күзәтү;

в) аудит объекты чикләрендә яисә аннан читтә хәбәрдар булган затларга тикшерү уздыру өчен кирәкле белешмәләрне алу максатында мөрәҗәгать итү;

г) бюджет исәбенә алу регистрларында булган мәгълүмат соратуына җаваплар;

д) аудит объекты тарафыннан башкарылган арифметик исәп-хисапларның төгәллеген тикшерү яисә эчке финанс аудиты бүлекчәсе хезмәткәре тарафыннан мөстәкыйль исәп-хисап ясауны үз эченә алган исәпләүләр;

е) эчке бюджет процедураларын гамәлгә ашыру турындагы белешмәләргә нигезләнгән мөнәсәбәтләргә һәм закончалыкларга анализ, шулай ук аннан тайпылуларны һәм (яисә) бюджет исәбендә дөрес чагылдырылмаган операцияләрне һәм аларның сәбәпләрен һәм җитешсезлекләрен ачыклау максатында, әлеге мөнәсәбәтләр һәм закончалыклар белән алынган мәгълүмат белән бәйләнешне өйрәнүдән гыйбарәт булган аналитик процедуралар.

3.22. Тикшерү (ревизия) уздырганда тиешле ышанычлы дәлилләр булырга тиеш. Дәлилләргә эш документларына нигезләнгән һәм эчке бюджет процедураларын гамәлгә ашырганда аудит объектларыныӊ ачыкланган бозулары һәм җитешсезлекләрнең булуын раслый торган, шулай ук тикшерү (ревизия) нәтиҗәләре буенча йомгак һәм тәкъдимнәр өчен нигез булып торган җитәрлек фактик мәгълүматлар һәм дөрес мәгълүмат керә.

3.23. Тикшерү (ревизия) үткәрү документлаштырылырга тиеш. Эш документациясе, ягъни тикшерү (ревизия) үткәрү белән бәйле әзерләнә һәм алына торган документлар һәм башка материаллар түбәндәгеләрне үз эченә ала:

а) тикшерү (ревизия) әзерләүне чагылдыручы документлар, аның программасын да кертеп;

б) тикшерү (ревизия) характеры, сроклары, күләме һәм аны үтәү нәтиҗәләре турында белешмәләр;

в) тикшерү темасы белән бәйле операцияләргә карата эчке финанс тикшерүенең (ревизия) үтәлеше турында мәгълүматлар;

г) тикшерү (ревизия) барышында өйрәнелергә тиешле шартнамәләр, килешүләр, беркетмәләр, беренчел исәп документлары, бюджет исәбе һәм бюджет хисабы документлары исемлеге;

д) тикшерү (ревизия) объектларының вазыйфаи затларыннан һәм башка хезмәткәрләреннән алынган язма гаризалар һәм аңлатмалар;

е) тикшерү (ревизия) барышында дәүләт (муниципаль) финанс тикшерүе органнарына, экспертларга һәм (яки) өченче затларга җибәрелгән мөрәҗәгатьләрнең һәм алардан алынган белешмәләрнең күчермәләре;

ж) тикшерү (ревизия) объектының ачыкланган бозуларны раслаучы финанс-хуҗалык документлары күчермәләре;

з) тикшерү (ревизия) акты.

3.24. Тикшерүләр (ревизияләр) үткәрүнең иң чик сроклары, аларны туктатып тору һәм озайту өчен нигезләр район бюджеты средстволарының баш администраторы тарафыннан билгеләнә.

3.25. Тикшерү (ревизия) нәтиҗәләре тикшерү акты белән рәсмиләштерелә, ул төркем җитәкчесе тарафыннан имзалана һәм акт алуга вәкаләтле тикшерү (ревизия) объекты вәкиленә тапшырыла. Тикшерү (ревизия) объекты тикшерү (ревизия) акты буенча язмача кире кагу тапшырырга хокуклы.

3.26. Тикшерү (ревизия) акты формасы, аны тикшерү (ревизия) объектына җибәрү тәртибе һәм аны карау сроклары район бюджеты средстволарының баш администраторы тарафыннан билгеләнә.  

3.27. Тикшерү (ревизия) акты нигезендә түбәндәге мәгълүматны үз эченә алган тикшерү (ревизия) нәтиҗәләре турында хисап төзелә:

а) тикшерү (ревизия) барышында ачыкланган җитешсезлекләр һәм хокук бозулар (саны һәм акчалата чагылышта), мондый бозуларның шартлары һәм сәбәпләре, шулай ук бюджет куркынычлары турында мәгълүмат;

б) бюджет хисаплылыгын тикшерү (ревизия) объектлары тарафыннан тапшырылган эчке финанс тикшерүенең ышанычлылыгы дәрәҗәсе;

в) бюджет исәбен алып бару Россия Федерациясе Финанс министрлыгы тарафыннан билгеләнгән бюджет исәбе методологиясе объектлары һәм бюджет исәбе стандартларына туры килү турында нәтиҗәләр;

г) ачыкланган бозуларны һәм җитешсезлекләрне бетерү, бюджет хәвеф-хәтәрләрен киметү, шулай ук район бюджеты акчаларын куллануның нәтиҗәлелеген һәм экономиялелеген арттыру буенча чаралар күрү буенча нәтиҗәләр, тәкъдимнәр, рекомендацияләр.

3.28. Тикшерү (ревизия) нәтиҗәләре турында хисап район бюджеты акчаларының баш администраторы җитәкчесенә җибәрелә. Аны карау нәтиҗәләре буенча район бюджеты акчаларының баш администраторы җитәкчесе бер яки берничә карар кабул итәргә хокуклы, шул исәптән:

а) тикшерү (ревизия) йомгаклары буенча нәтиҗәләр, тәкъдимнәр һәм рекомендацияләрне тормышка ашыру зарурлыгы турында;

б) тикшерү (ревизия) нәтиҗәләре буенча нәтиҗәләр, тәкъдимнәр һәм рекомендацияләрнең җитәрлек дәрәҗәдә нигезләнмәве турында;

в) гаепле вазыйфаи затларга карата матди һәм (яки) дисциплинар җаваплылык куллану, шулай ук хезмәт тикшерүләре үткәрү турында;

г) бюджет законнарын бозу билгеләре булган очракта (аларга карата аларны бетерү мөмкинлеге юк), материалларны финанс идарәсенә һәм (яки) хокук саклау органнарына җибәрү турында.

3.29. Район бюджеты акчаларының баш администраторы тарафыннан билгеләнгән тәртиптә эчке финанс аудиты субъекты эчке финанс аудитын гамәлгә ашыру нәтиҗәләре турында хисап төзүне тәэмин итә.